Tổng quan thị trường du lịch Việt Nam
Ngành du lịch Việt Nam đang được Nhà nước và
chính phủ quan tâm với tham vọng đưa ngành Du lịch trở thành nên kinh tế mũi
nhọn của Quốc gia. Chúng ta không thể phủ nhận rằng tiềm năng du lịch của Việt
Nam vô cùng lớn nhưng đến nay việc khai thác đưa vào kinh doanh chưa thực sự
xứng tầm với tiềm năng của nó. Ngành du lịch Việt Nam đang yếu thế hơn nhiều so
với các nước láng giềng như Thái Lan, Campuchia và Malaysia. Sự yếu kém ấy nó
đến từ nhiều nguyên nhân: chính sách vĩ mô, luật, cơ sở hạ tầng, văn hóa quốc
gia hay địa phương, nguồn lực du lịch … Vấn đề này luôn là một đề tài muôn thuở
mà nhiều chuyên gia đã phân tích và lên tiếng.
Bỏ qua các yếu tố vĩ mô xa xôi ấy, chúng ta sẽ
bàn luận một khía cạnh của yếu tố vi mô ngành du lịch đó là vấn đề cạnh tranh
và thị phần du lịch Việt Nam hiện nay như thế nào để qua đó mỗi công ty du lịch
sẽ nhìn nhận mình đang ở vị trí nào để tìm ra cho mình một hướng đi cụ thể
trong một môi trường cạnh tranh đầy khốc liệt của thị trường du lịch hiện nay.
Đến thời điểm này, tôi có thể khẳng định “thời
ăn nên làm ra” của các công ty du lịch đã không còn dễ dàng như xưa nữa bởi
tính cạnh tranh khốc liệt của nó đặc biệt trong lĩnh vực tổ chức tour du lịch
(lữ hành). Với trên 1.383 doanh nghiệp lữ hành quốc tế và hàng nghìn doanh nghiệp
du lịch Nội địa, hàng năm lại tăng thêm khoảng 100 doanh nghiệp hoạt động trong
lĩnh vực du lịch … tất cả những thống kê ấy đã cho thấy sự cạnh tranh gay gắt
của thị trường du lịch. Sự cạnh tranh nó còn thể hiện quả sản phẩm du lịch, giá
bán và phương pháp truyền thông của các công ty. Chúng ta dễ dàng tìm ra các
sản phẩm tương đồng với các giá bán vô cùng cạnh tranh. Sự cạnh tranh ấy đã làm
cho nhiều công ty gặp nhiều khó khăn, không ít các công ty đã chết dần chết mòn
vì phải lao vào vòng xoáy cạnh tranh về giá, giành thị phần để rồi dẫn tới tình
trạng không thể xấu hơn là phá sản hay giải thể. Tất cả những điều đó nói nên
chiến lược kinh doanh và chiến lược thương hiệu hay Marketing của nhiều công ty
du lịch còn rất nhiều yếu kém và hạn chế.
Sau đây chúng ta sẽ phân tích thị phần của một
vài công ty trong việc tổ chức tour du lịch cho khách du lịch, đây là các công
ty du lịch được cho là hàng đầu tại Việt Nam có sự nhận biết thương hiệu cao
luôn dẫn đầu về doanh thu và số lượng khách phục vụ.
Thị phần Saigontourist
- Saigontourist là một trong các
thương hiệu du lịch nổi tiếng nhất tại Việt Nam, nó được nhận biết rộng
rãi bởi việc phát triển một quy mô rộng khắp cả nước, ngoài lĩnh vực lữ
hành nó còn kinh doanh trong các lĩnh vực khách sạn, nhà hàng và khu du
lịch. Thương hiệu Saigontourist được nhận biết qua việc hình thành một hệ
thống các công ty thành viên và liên kết (mặc dù nhiều công ty liên kết có
tỷ lệ vốn đầu tư của Saigontourist rất thấp).
- Do là một thương hiệu dẫn đầu tại
Việt Nam, tình hình kinh doanh lữ hành của Saigontourist luôn ổn định với
doanh thu và lượt khách thuộc luôn thuộc top
Năm 2013
|
Năm 2013
|
|||
Thực
hiện
|
Thực
hiện
|
Thị
trường
|
Tỷ
lệ
|
|
Lượt
khách
|
480.000 lượt
|
640.491
|
46,370,000
|
1.38%
|
Doanh
Thu
|
2.700 tỷ
|
3.140 tỷ
|
230.000 tỷ
|
1.50%
|
- Doanh thu của Cty Lữ hành
Saigontourist đến chủ yếu từ khách trong nước bao gồm khách đi du lịch
trong nước và khách đi du lịch nước ngoài với thế mạnh nổi trội là tổ chức
các tour đoàn, phân khúc khách quốc tế của Lữ hành Saigontourist chỉ chiếm
một tỷ lệ không đáng kể. Theo tôi thương hiệu Saigontourist chỉ dừng ở mức
thương hiệu quốc gia chứ chưa phải là một thương hiệu Quốc tế, có lẽ đây
là một điểm hạn chế của Saigontourist.
- Có thể nói rằng Lữ hành
Saigontourist là một trong số ít ỏi các công ty nhà nước làm ăn hiệu quả,
tuy nhiên tôi cảm nhận rằng chính sự ổn định về lợi nhuận và doanh thu của
Saigontourist sẽ dễ gây nên tình trạng "ngủ trên chiến thắng",
nếu họ không kết nối mạnh mẽ thương hiệu đến với nhân viên, chăm lo đời
sống cán bộ, thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới để hình thành nên một văn hóa
công ty, văn hóa thương hiệu tốt thì sớm muốn họ sẽ bị các đối thủ vượt
mặt nhất là khi các yếu tố hỗ trợ cho một công ty nhà nước không còn.
Thị phần Vietravel
Đối thủ cạnh tranh trực tiếp của Saigontourist không ai khác chính
là Vietravel, do không có những lợi thế như Saigontourist, Vietravel đã chọn
cho mình một chiến lược cạnh tranh khá tốt, họ tập trung nguồn lực cho phân
khúc khách lẻ trong nước đi tour nước ngoài để từ đó tạo một trải nghiệm thương
hiệu tốt hơn Saigontourist bởi thương hiệu nhắm đến khách hàng cá nhân, sự trải
nghiệm đó được hình thành qua các dịch vụ khách hàng chuyên nghiệp, chính sự
trải nghiệm ấy đã mang về doanh thu và lợi nhuận rất lớn từ phân khúc này. Và
để tăng thị phần khách đoàn, Vietravel đã áp dụng chiến lược chi phí thấp, đây
là mảng kinh doanh không đóng góp nhiều lợi nhuận như thị trường khách lẻ đi
nước ngoài nhưng giúp thương hiệu được củng cố và buộc các đối thủ phải cạnh
tranh nhau về giá.
Năm 2013
|
Năm 2014
|
|||
Thực
hiện
|
Thực
hiện
|
Thị
trường
|
Tỷ
lệ
|
|
Lượt
khách
|
396.911 lượt
|
443.480
|
46,370,000
|
0.96%
|
Doanh
Thu
|
3.045 tỷ
|
3.459 tỷ
|
230.000 tỷ
|
1.5%
|
Thị phần Vietravel
Mặc dù lượt khách phục vụ của Vietravel thấp hơn
so với Saigontourist nhưng ta thấy doanh thu của Vietravel lại cao hơn
Saigontourist bởi doanh thu từ các tour du lịch nước ngoài luôn cao hơn rất
nhiều so với các tour du lịch trong nước, điều đó đã chứng mình cho việc
Vietravel đã tập trung vào phát triển phân khúc khách trong nước đi du lịch
nước ngoài.
Về việc xây dựng thương hiệu, Vietravel đã chú
trọng xây dựng thương hiệu qua các hoạt động quan hệ công chúng kết hợp với
kênh truyền thông hiện đại như các kênh truyền thông online. Chính điều này đã
góp phần xây dựng một hình ảnh tốt trong tâm trí người tiêu dùng. Nhưng
Vietravel vẫn còn hạn chế trong công tác Branding, sự hạn chế được thể hiện rõ
ràng bởi cái tên “Vietravel”, bởi cái tên có thể dễ đọc và dễ
nghe đối với người Việt nhưng thực sự khó đọc với người nước ngoài. Điều đó thể
hiện rõ nét thông qua cơ cấu nguồn khách của Vietravel sau đây:
Cơ cấu doanh thu của
Vietravel
Thị phần Fiditour
Fiditour là một trong số ít ỏi các công ty du lịch có niêm yết
trên sàn chứng khoán (HNX), công ty bắt đầu niêm yết trên sàn chứng khoán Hà
Nội từ 12/09/2011. Tuy nhiên, giá trị thị trường của công ty cũng như thương
hiệu đang cho thấy có dấu hiệu chững lại. Việc đó thể hiện qua thị phần và
doanh thu ngày càng giảm sút.
Năm 2013
|
Năm 2014
|
|||
Thực
hiện
|
Thực
hiện
|
Thị
trường
|
Tỷ
lệ
|
|
Lượt
khách
|
130.000
|
100.000
|
46,370,000
|
0.22%
|
Doanh
Thu
|
655 tỷ
|
536 tỷ
|
230.000 tỷ
|
0.23%
|
Theo bản báo cáo bạch của Fiditour, tình hình
kinh doanh 6 tháng đầu năm cũng chưa thấy xuất hiện dấu hiệu khả quan. Sự suy
giảm đó đang cho thấy chiến lược kinh doanh, chiến lược Marketing hay việc xây
dựng giá trị thương hiệu của Fiditour đang thể hiện nhiều vấn đề bất cập. Khác
với Vietravel, ở Fiditour tôi chưa thấy có một chiến lược khác biệt hay sáng
tạo thể hiện cụ thể ở điểm nào, điều đó cho thấy Fiditour cũng đang lao vào
vòng xoáy cạnh tranh của đa số công ty du lịch hiện nay dẫn đến giá bán giảm,
thị phần mất dần.
Cơ cấu doanh thu Fiditour
Khác với Saigontourist và Vietravel, cơ cấu
doanh thu của Fiditour có sự góp mặt của doanh thu giá vé máy bay rất lớn điều
đó càng cho thấy sự thất thế hơn rất nhiều so với 2 đối thủ trên khi cả hai đều
có doanh thu và lợi nhuận đến từ khách lữ hành. Trong khi dòng tiền mặt từ hoạt
động kinh doanh thường thấp hoặc bị âm nhưng công ty lại chia cổ tức hàng năm
rất cao, điều đó cho thấy lợi nhuận giữ lại cho quỹ đầu tư hầu như không có,
nếu cứ tiếp tục tình trạng này thì FIDITOUR rất khó thoát khỏi tình trạng trì
trệ hiện nay.
Theo tôi, FIDITOUR có nhiều tiềm năng để phát
triển tuy nhiên họ cần có chiến lược kinh doanh rõ ràng, tập trung xây dựng giá
trị thương hiệu, cơ cấu lại danh mục kinh doanh để loại bỏ các điểm kinh doanh
yếu kém và đẩy mạnh các đơn vị tiềm năng và quan trọng hơn là cần tích lũy quỹ
đầu tư, xây dựng văn hóa thương hiệu, nâng cao mức sống nhân viên để thu hút và
giữ chân nhân tài.
Thị phần Buffalo Tour
Nói đến sự khác biệt trong kinh doanh lữ hành du
lịch chúng ta không thể không nhắc đến Buffalo, Buffalo đã chọn cho mình con
đường kinh doanh riêng với việc tập trung vào khách Inbound, xây dựng các sản
phẩm tour đặc thù cho phân khúc này như sản phẩm tour mạo hiểm.
Có thể nói rằng họ đang dẫn đầu thị phần tại
phân khúc này, hàng năm họ đón hơn 60.000 khách Quốc tế vào Việt Nam với doanh
thu hàng nghìn tỷ đồng.
So sánh
Để thấy rõ được thị phần của các công ty du lịch trên, tôi sẽ lấy
tổng lượt khách phục vụ trừ cho khoảng 35 triệu lượt khách lưu trú và đến các
khu du lịch đơn thuần không qua các công ty lữ hành.
Thị phần các công ty du
lịch hàng đầu Việt Nam
Qua biểu đồ trên ta thấy rằng thị trường du lịch tiềm năng nhưng
cũng vô cùng cạnh tranh khốc liệt, do đó đòi hỏi mỗi doanh nghiệp cần có chiến
lược kinh doanh riêng của mình, tập trung vào những lợi thế và đầu tư cho giá
trị thương hiệu. Để tồn tại và phát triển, các doanh nghiệp theo sau nên tập
trung vào một số phân khúc mà mình có lợi thế nhất, luôn đề cao sự sáng tạo và
đầu tư cho thương hiệu một cách bài bản, hình thành một trải nghiệm thương hiệu
tốt cùng một nền văn hóa thương hiệu mạnh mẽ và tích cực, văn hóa thương hiệu
cần luôn kết nối với văn hóa doanh nghiệp và chiến lược kinh doanh hợp lý.
Tuyên bố trách nhiệm: các số liệu được
tổng hợp từ tổng cục du lịch, các bài báo và dự báo cá nhân...các thông
tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, Phatmarcom sẽ không
chịu trách nhiệm trước những thiệt hại hay vấn đề liên quan khi sử dụng các
thông tin trên.